Lock out Tag out : มาตรฐานและขั้นตอนการตัดแยกระบบพลังงาน (LOTO)

Logout-Tagout

การปฏิบัติงานกับเครื่องจักร/อุปกรณ์หรือแหล่งจ่ายกระแสไฟฟ้าที่หยุดการทำงานนั้นจำเป็นต้องมั่นใจว่าเครื่องจักร/อุปกรณ์หรือแหล่งจ่ายกระแสไฟฟ้าดังกล่าวไม่มีโอกาสที่จะกลับมาทำงานได้โดยไม่ได้ตั้งใจหรือมีกระแสไฟฟ้าค้างอยู่ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงานดังนั้นจึงจำเป็นต้องทำการแยกหรือตัด แหล่งพลังงาน (พลังงานไฟฟ้า, นิวแมติกส์(ลม),ไฮดรอลิกส์, ความร้อน,พลังงานกล และ พลังงานสะสมต่าง ๆ) ที่มายังเครื่องจักร/อุปกรณ์หรือแหล่งจ่ายกระแสไฟฟ้านั้นๆ ด้วยการปลด/ปิดแหล่งจ่ายพลังงาน

Lock Out

ส่วนที่จะทำการlock อุปกรณ์ที่เชื่อมต่อกับพลังงานต่างๆเช่นcircuit breaker, isolating switch, line valve) เพื่อให้แน่ใจว่าอุปกรณ์จะถูกควบคุมไว้และไม่สามารถใช้งานได้ในระหว่างที่ยังไม่ปลดอุปกรณ์Lock ออก

การทำการ lockout ทุกครั้งต้องมั่นใจว่าไม่มีพลังงานสะสม ตกค้าง ซึ่งอาจก่อให้เกิดการเคลื่อนไหวของชิ้นส่วนใด ๆของเครื่องจักรและอุปกรณ์หรือแหล่งจ่ายกระแสไฟฟ้าในจุดปฏิบัตงานหรือที่เรียกว่า Zero Energyเช่น การปิดระบบจ่ายลมมาที่ชุด Air blast แต่ไม่ได้เคลียลมที่ค้างในระบบ ก็ถือว่ามีการ lockout แต่ไม่ zero energy เป็นต้น

กุญแจที่ใช้สำหรับการ Lockout ที่ใช้สำหรับล็อคนั้นมีลักษณะเหมือนกุญแจทั่วไป ซึ่งอาจทำมาจากเหล็ก อลูมิเนียม สแตนเลส หรือพลาสติก แต่จะมีลักษณะพิเศษคือมีสีหลายสี เพื่อให้สามารถเป็นสัญลักษณ์ในการแบ่งแยกการใช้งาน หรือประเภทผู้ใช้ได้ นอกจากนี้ยังมีลักษณะพิเศษคือ ตัวกุญแจและลูกกุญแจแต่ละอันมี ID ของแต่ละกุญแจ เพื่อสามารถสั่งผลิตลูกกุญแจใหม่ได้เมื่อมีการสูญหายเกิดขึ้น และมีระบบกุญแจที่สามารถเลือกได้ว่า จะใช้แม่กุญแจร่วมกัน หรือแยกกัน เพื่อให้ประยุกต์ใช้ในหน่วยงานต่างๆได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด

Tag out

ป้ายแจ้งเตือนไว้ที่จุดตัดระบบหรือตำแหน่งหยุดพลังงานเพื่อบ่งบอกว่าอุปกรณ์ดังกล่าวจะถูกควบคุมไว้และไม่สามารถใช้งานได้จนกว่าปลดTag ออกไป

  1. ชี้บ่งอันตรายของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ที่จะ ทำการซ่อมบำรุงว่ามีอันตรายอะไรบ้างที่อาจจะเกิดขึ้น
  2. ปิดเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ ซึ่งเครื่องจักรต้อง อยู่ในลักษณะหยุดนิ่ง ไม่ก่อให้เกิดอันตรํายต่อ ผู้ปฏิบัติงาน
  3. ตัดแยกพลังงานของเครื่องจักร เช่น ปิดเบรกเกอร์ สวิตช์ วาล์วต่างๆ เป็นต้น
  4. ทำการล็อกโดยใช้กุญแจ และทำป้ายเตือน ซึ่งจะต้องติดกับตัวอุปกรณ์ท่ีทำการตัดแยกระบบ พลังงาน
  5. หลังจากตัดแยกแหล่งพลังงานแล้ว ต้องพิจารณา ว่าไม่มีพลังงานที่ถูกสะสมอยู่หรือที่ยังคงเหลือภายในเครื่องจักร อุปกรณ์ หรือกระบวนการผลิต ซึ่งจะต้องมี วิธีการควบคุมอันตรายนั้นๆ ด้วย
จะเห็นว่า การซ่อมบำรุงเครื่องจักรนั้นมีอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นกับผู้ปฏิบัติงาน และการทำ LOTO สามารถ ช่วยลดการเกิดอุบัติเหตุ จากการซ่อมบำรุงเครื่องจักร และการบาดเจ็บ หรือการสูญเสียของผู้ปฏิบัติงาน จากการทำงานได้ ทั้งน้ีทุกคนควรมีความรู้ความเข้ําใจเก่ียวกับระบบ LOTO เพื่อความปลอดภัยของทุกคนในองค์กร

           สถานประกอบการใดที่มี เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ที่ใช้พลังงานจากไฟฟ้า แรงลม ไฮดรอลิก สารเคมี ความร้อน หรือแหล่งพลังงานอื่นๆ แล้วนั้น จำเป็นที่จะต้องดำเนินการจัดทำระบบล็อคเอ้าท์ แท็กเอ้าท Lock out Tag out หรือ LOTO ให้เกิดขึ้นและมีการบังคับใช้เพื่อเป็นการป้องกันการเกิดอันตรายแก่ชีวิตของผู้ปฏิบัติงานในระหว่างการดำเนินการซ่อมบำรุง หรือดูแลเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ดังกล่าว

  • จะต้องทราบว่าแหล่งพลังงานที่อันตรายในโรงงานหรือบริษัทของคุณมีอะไรบ้าง และจะต้องทราบว่าเครื่องจักรหรืออุปกรณ์เหล่านั้นมีวิธีการปิด ควบคุม หรือบล็อคการจ่ายพลังงานอย่างไรที่ถูกต้อง
  • มีการจัดเตรียมอุปกรณ์สำหรับการล็อกเอ้าท์แท็กเอ้าท์ Lock out Tag out หรือ LOTO
  • มอบหมายพนักงานผู้มีความสามารถให้เป็นผู้รับผิดชอบในการล็อกเอ้าท์แท็กเอ้าท์ Lock out Tag out หรือ LOTO
  • จัดเตรียมการฝึกอบรมที่เกี่ยวกับการควบคุมแหล่งพลังงานที่อันตราย
  • ตรวจสอบและทบทวนขั้นตอนการปฏิบัติงานการควบคุมแหล่งพลังงานที่อันตรายอยู่เป็นระยะสำหรับการฝึกอบรมเกี่ยวกับ 

การควบคุมแหล่งพลังงานที่อันตรายนั้น พนักงานทั้งหมดจะถูกกำหนดเป็น 3 กลุ่มด้วยกันคือ

  • กลุ่มพนักงานที่รับผิดชอบและมีอำนาจในการควบคุมแหล่งพลังงานที่อันตราย พนักงานกลุ่มนี้จะต้องรู้ถึงอันตราย จากแหล่งพลังงาน รู้ถึงขั้นตอนการควบคุมแหล่งพลังงานที่อันตรายและอุปกรณ์ล็อกเอ้าท์แท็กเอ้าท์ Lock out Tag out หรือ LOTO อย่างถูกต้อง
  • กลุ่มพนักงานที่ได้รับผลกระทบ พนักงานกลุ่มนี้คือกลุ่มที่ไม่ใช่ช่างที่เข้าไปเกี่ยวข้องกับแหล่งพลังงานที่อันตราย แต่อาจเป็นผู้ที่บังเอิญไปปลดปล่อยแหล่งพลังงานจนอาจเกิดอันตรายขึ้น ดังนั้นพนักงานกลุ่มนี้จำเป็นที่จะต้องทราบถึง ระเบียบปฏิบัติการทำล็อกเอ้าท์แท็กเอ้าท์ Lock out Tag out หรือ LOTO อย่างถูกต้อง
  • และกลุ่มสุดท้ายคือพนักงานอื่นๆ สำหรับพนักงานกลุ่มนี้จำเป็นที่จะต้องทราบถึงหลักการของการควบคุมแหล่งพลังงานที่อันตรายอย่างถูกต้อง